Dijital ortamlar ve toplumsal medya platformlarında yapay zeka (AI) ve deepfake üzere ileri teknolojilerin berbata kullanımıyla artan siber zorbalıklarla bireylerin prestijine ziyan verildiği ve ruhsal baskı oluşturulduğu bildirildi.
Siber Güvenlik Uzmanı Gökhan Say, AA muhabirine, Bilgi Teknolojileri ve İrtibat Kurumunun (BTK) yaptığı bir araştırmada, toplumsal medya ve dijital platformlarda çocukların daha çok siber zorbalığa maruz kaldığının aktarıldığı, çocuklarda bunun yüzde 52,2’ye ulaştığını lisana getirdi.
Dünya genelinde ise bu oranın yüzde 65’lere çıktığına dikkati çeken Say, bilhassa 8-14 yaşındaki çocukların, toplumsal medya ve dijital platformlarda rastgele birinin siber zorbalığa maruz kalmasının, anonim yahut geçersiz hesaplardan bir kişinin linç edilmesinin bugünün kıymetli sorunlarından biri olduğunu vurguladı.
Data ile yapay zekanın birleşiminin nükleer silah kadar tehlikeli hale geldiğini vurgulayan Say, nükleer silaha dönüşen “yapay zeka” ve “deepfake” ile düzmece içerikler oluşturulabildiğini kaydetti.
Say, manipülasyon çağında olduklarını söz ederek, “Dünya Ekonomik Forumunun 2024’te küresel riskler raporu var. Dezenformasyonu, bilhassa de yapay zeka kaynaklı dezenformasyonu birinci sıraya koymuş durumda. Mahremiyet çağı öldü. Özel bilgilerimizin sokakta olduğu noktada verinin ne kadar değerli olduğunu bugün daha düzgün anlıyoruz. Bizim vermemiz de başka bir husus zira datamız yalnızca özel dal, kamu kuruluşlarında değil. Bunlardan birisi de oturduğumuz yer. Bunun ortaya çıkması alışılmış ki müthiş bir bahis.” diye konuştu.
Yeni dünyaya eğitim sisteminin de ahenk sağlaması gerektiğini belirten Say, çocukların internette ne yaptığının gereğince bilinmediği için siber zorbalığa maruz kaldığını anlattı.
Say, ebeveynlerin teknolojik önlemler konusunda daha şuurlu hareket etmeleri gerektiğini, makûs niyetli kullanıcıların ChatGPT’yi güzellerin kendilerini korumak için kullandığından daha fazla kullandığını aktardı.
Yapay zekanın hem en büyük risk hem de en büyük fırsat olduğuna dikkati çeken Say, “Kullanmama ihtimalimiz yok. Bu yarışta geri kalma ihtimalimiz de yok. Yapay zekayı kullanmaktan daha riskli olan tek şey AI’ye sahip olmamak, onu kullanmamak diyebilirim.” tabirlerini kullandı.
Say, yapay zekayı yönetme konusunda gerekli türel düzenlemelerin yapılması gerektiğini, aksi takdirde bunun çok büyük tehdit oluşturacağını anlatarak, Avrupa Birliği’nde (AB) yapay zekaya ait maddelerin lakin 3 yılda hazırlanabildiğini söyledi.
Sosyal medyada bir paylaşım yaparken bireylerin sorumluluk şuuruyla hareket etmesi gerektiğini vurgulayan Say, “Bir insanın hayatını karartmak, bir insanın vefatına sebep olmak kadar tehlikeli olabilecek bir tuşa basıyorsunuz. Lütfen dikkatli olun.” ihtarını yaptı.
Fotoğrafının altına alaycı tabirler yazma siber zorbalığın en kolay örneği
Avukat Gülşah Bilgeç Akdoğan ise yaygınlaşan toplumsal medyanın bireylerin hem tabir özgürlüğünü taşıdığını hem de oburlarının haklarına ziyan verme riskini birebir anda barındırdığını kaydetti.
Marmaray’da babanın darbedildiği arbedenin toplumsal medyada yayınlanmasının akabinde yürütülen linç kampanyasını da pahalandıran Akdoğan, mevcut düzenlemelerin çoğunlukla olaylar gerçekleştikten sonra devreye girebildiğini lisana getirdi.
Akdoğan, temelsiz bir haber nedeniyle toplumsal medyadan insanların tehdit ve hakaret iletilerine maruz kalmasının, bir kişinin fotoğrafının altına alaycı sözler yazmanın siber zorbalığın en kolay örneklerinden olduğuna dikkati çekerek, bu davranışların Türk Ceza Kanunu’nda düzenlenen hakaret, özel hayatın saklılığı, ferdî dataların hukuka alışılmamış olarak paylaşılması ile tehdit üzere kabahatleri meydana getirdiğini aktardı.
Klinik Psikolog Aybige Üstüner de Marmaray’da yaşanan olayın toplumsal medyada bir anda geniş kitlelerin yansısını çektiğini, böylelikle süratle linç kültürüne dönüştüğünü anlattı.
Anonimliğin, sorumluluğun dağılmasının ve küme dinamiklerinin bireyin etik süzgecinden geçirmediği davranışları basitçe sergilemesine neden olduğunun altını çizen Üstüner, toplumsal medya ortamının bireyleri süratle kitle psikolojisi içine çekip, onların eleştirel düşünme maharetlerini zayıflayabileceğini belirtti.
Bir olayda “haklı-haksız”, “mağdur-zalim” üzere ikili niyet kalıplarına sığınarak süratlice yargıya varılabileceğine işaret eden Üstüner, bu süreçte empati kurup olayı anlamak yerine çoğunluğun yansısına katılmanın daha kolay ve rahatlatıcı davranış haline geldiğini bildirdi.
Üstüner, bunun kısa vadede ahlaki üstünlük hissi yaratsa da reaksiyonların gayesinde yer alan şahıslar için durumun çok daha yıkıcı olduğundan bahsederek, “Sosyal medyada linç edilen bireylerde ağır bir dert hali, değersizlik duygusu, yalnızlık, depresyon, travma sonrası gerilim belirtileri, hatta toplumsal fobiye varan tesirler gözlemlenebilir.” dedi.
Sosyal medyada olayların çoklukla bağlamından koparılarak, çarpıtılarak ya da eksik halde sunulduğunu lisana getiren Üstüner, bunun da insanların reaksiyonlarının sunulan anlatıya nazaran şekillendirmesine neden olduğunu kelamlarına ekledi.
About The Author
More Stories
Kocaeli’de Boya Fabrikasında Yangın
Kocaeli’de Motosiklet Kazası: Yeni Manzaralar Ortaya Çıktı
Kurban Pazarında Fiyatlar Düşüyor